Dierdonk tot 1968

Dierdonk behoorde tot de annexatie door Helmond in 1968 tot het rechtspraakgebied van Bakel.
Bakel kent een zeer lange geschiedenis. De oudste schriftelijke vermelding van Bakel stamt uit het jaar 714, als er door de Frankische hofmeier Pippijn II in diens woning in Bakel (“Bagoloso” in die tijd) een oorkonde wordt opgemaakt over een schenking van een Abdij te Susteren. Een latere oorkonde uit 721 spreekt over de bezittingen van de Frankische edelman Herelaef III wiens moeders erfdeel te Bakel (Baclaos) door Herelaef III in dat jaar aan Willibrordus werd geschonken. Dit bestond uit een kerk te Bakel en een aantal hoeven en waterlaten te Bakel en Deurne. Deze goederen kwamen door toedoen van Willibrordus in het bezit van de Abdij van Echternach, te Luxemburg, welke tot 1795 invloed zou blijven houden.
De oudste vermelding van Dierdonk vinden we, merkwaardig genoeg, in het archief van het Kapittel van Oirschot. Dit archief is in beheer bij het Brabants Historisch Informatie Centrum te 's-Hertogenbosch. In dit archief bevindt zich een schepenbrief opgemaakt door de schepenen van Helmond. In de brief verklaren de schepenen Jan Orssen en Henric Batenssoen voor de volledige schepenbank dat voor hen is verschenen ridder Jan van Hoysscot die een jaarlijkse cijns uit het goed Ter Diersdonk overgaf aan zijn dochters Jutte en Agnes. Beide dochters hebben deze vervolgens overgedragen aan Jan van Amstel. De schepenbrief is gedateerd Sinte Remeijsdach (1 oktober) 1366.
Op grond hiervan kunnen we stellen dat Dierdonk op 1 oktober 2016 650 jaar bestaat.

Jan van Hoysscot, ook wel Jan van Hoesschot genoemd, was woonachtig op het goed Ten Hoesschot in Mierlo-Hout. Zijn naam is hiervan afgeleid. In de Mierlohoutse wijk De Akkers herinnert nog een straatnaam aan deze hoeve.
De hoeve Dierdonk was van oorsprong een versterkte hoeve. In de archeologie wordt zo’n hoeve een ‘moated site’ genoemd. De hoeve lag ver van de bewoonde wereld en moest daarom verdedigbaar zijn. De voornaamste taak was het ontginnen van het buitengebied. De versterking van Dierdonk bestond voornamelijk uit omgrachting.
Het goed Dierdonk is leengoed van de heren van Gemert. Ook blijkt uit de cijnsboeken van de Heer van Helmond dat Dierdonk cijnsplichtig is aan de Heer van Helmond.
In het leenregister van de Kommanderij van Gemert vinden we op 24 juni 1387 opgetekend dat Gerard van Amstel leenman is van het goed Dierdonk. Deze Gerard is een kleinzoon van de door Joost van den Vondel beroemd geworden Gijsbrecht van Aemstel. Na de dood van Gerard gaat het goed in bezit over naar zijn zoon Jan van Amstel.
In de schepenprotocollen van de stad ‘s Hertogenbosch dd 24-7-1412 lezen we dat Jan van Amstel, zoon van wijlen Gerit van Amstel verkoopt aan Jan Stockelman de hofstad Diersdonc in de parochie Bakel met alle huizen daarop staande en met alle toebehoren. De hofstad was vroeger van de genoemde Gerit van Amstel en is een leengoed van de Heren van Gemert.
Op 26 mei 1440 Wordt het goed Dierdonk gekocht door Jordan van der Schaut. Dit wordt bevestigd door een inschrijving in het Leenregister van de Kommanderij van Gemert: “Item Joirden van der Schaut is man van den guede op die Diersdonck gelijc als Gerit van Amstel dair in bestarff”.

Jan Mathijssen de Bercker, wonende in Helmond, een latere eigenaar van Dierdonk verzoekt omstreeks 1600 aan de Landskommandeur van Oudenbiezen te mogen beschikken over zijn goed De Diersdonk te Bakel, dat een leen is van de Duitse Orde. Hij wil zijn over zijn nalatenschap vrij beslissen in zijn testament.

Een Helmondse schepenakte van 1664 geeft ons meer inzicht in de omvang van het goed. De stadssecretaris Geerloff Suyckers verkoopt in opdracht van de toenmalige eigenaar, de kinderen van wijlen JAN ende CORNELIS de BERCKER, “een schoon hoeve”.
De koop bevat onder meer: “seecker huijs, schuijr, schop, hoff, ende aenge¬lach, groot ontrent in teullant achtien Loopensaten. Wesende thiende vrij. Mitsgaders de weij en hooij landen gemeenlijck genaempt DE DIERDONCK sijnde Leenroerich aen de Commandeurije van Gemert soo ende gelijck Hendrick Jans die in gebruijck is hebbende met alle beneficien gerechticheden ende servitenijten (= erfdienstbaarheid)”.
Het goed wordt op 26 maart 1664 gekocht door Matthijs de Bercker.

Het register van lenen van 1785 van de Komanderij deelt ons mee:
Item houdt ten leene den eerwaarden heer Reinier Biedijck woonagtig tot Megen zekere
hoeve genaamt Dierdonck gelegen onder de jurisdictie van Bakel laatstelijk verheven den 16
july 1768 betaalende voor verheff als boven.

De juiste omvang van Dierdonk vinden we in de Oorspronkelijk Aanwijzende Tafel (OAT) van 1832. In de eerste kadastergegevens van dit gebied is Dierdonk in kaart gebracht. Zowel huis als landerijen worden onder een eigen kadasternummer vermeld. De OAT vermeld als eigenaar van het totale goed het kind van Anthonie van Dijk, landbouwer te Lierop.
Het goed bestaat uit: huis en schuur, een tweede schuur, moestuin, één perceel bouwland en negen percelen weiland.
De situatie verandert gedurende een eeuw lang nauwelijks. Een notariële akte van notaris van Alphen van 1 mei 1916 vermeld o.m. als koop: “Huis “De DIERDONK” met stal, schuur, schop, erf, tuin, bouwland, weiland, weg en opgaande boomen, kadaster sectie I nummers 144, 145,146, 151, 152, 153, 154, 155, 156, 159 en 310 samen groot tien Hectaren negenenzestig Aren vierennegentig Centiaren. “ De kadasternummers zijn nog dezelfde als in 1832.

De grote verandering vindt plaats als Dierdonk na de annexatie bij Helmond wordt gevoegd en woongebied als bestemming krijgt. Toch duurde het nog tot de jaren negentig van de vorige eeuw voor de eerste schop de grond ingaat. En nu op de 650-ste verjaardag van Dierdonk is een nieuwe, prachtige wijk vrijwel voltooid.